Gorące lato, a w domu przyjemny chłód, czyli jak pokonać upał?

Wysoka temperatura na zewnątrz nie musi oznaczać upału w domu. I nie chodzi tu tylko o montaż klimatyzacji, tylko o skuteczną termoizolację budynku.

To, że w letnie miesiące temperatury są coraz wyższe, jest już faktem. W 2020 roku półkula północna doświadczyła najgorętszego roku w historii, przy temperaturze wyższej o 1,28ºC od średniej z XX wieku. Od czerwca do sierpnia 2020 odnotowano najgorętsze lato w historii.
Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) podaje, że od 1990 roku zapotrzebowanie na energię do chłodzenia wzrosło ponad trzykrotnie! Ponadto szacuje się, że na całym świecie działają dwa miliardy urządzeń klimatyzacyjnych, a będzie ich jeszcze dużo więcej. A to z kolei prowadzi do pojawienia się zjawiska ubóstwa energetycznego, szacuje się, że 1,1 miliarda ludzi nie może sobie pozwolić na dostęp do chłodzenia.
Upały to również zagrożenia zdrowia dla ludzi. Dla przykładu – szacuje się, że w Wielkiej Brytanii nawet 20% domów powoduje przegrzewanie się mieszkańców. W ciągu roku z powodu upałów umiera tam około 2000 osób, a ta liczba może wzrosnąć aż do 7000 do 2050 roku!
Jeśli chodzi o sytuację w Polsce, to klimatolodzy z Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN przeprowadzili badania dotyczące dotychczasowego związku między falami upałów a śmiertelnością w 10 największych polskich miastach. Pokazali, że w czasie największych fal upałów dobrze widać wzrost śmiertelności. Co ważne, w przeciętnym roku w Polsce najwięcej ludzi umiera zimą, a najmniej latem. Jednak ta zasada nie działa, jeśli w lecie jest szereg fal upałów. Wtedy maksymalna liczba zgonów wypada w lecie. Np. w roku 1994 w 10 największych miastach w Polsce odnotowano ponad 1000 dodatkowych zgonów spowodowanych upałami. Pod tym względem był to rok najtragiczniejszy.
Według raportu Rady Europejskiej Akademii Nauk EASAC w Europie (głównie zachodniej) fala upałów w 2003 r. przyczyniła się do śmierci ponad 70 tys. osób. W 2010 r. – 56 tys. osób.
Powyższe wyniki badań wg portalu Ministerstwa Edukacji i Nauki: www.naukawpolsce.pl

Budynki odporne na klimat

Konieczne jest więc zadbanie o komfort termiczny. Jakie jest rozwiązanie na przyszłość? Co to jest komfort cieplny? Jak go mierzyć?
Każdy chciałby, aby temperatura panująca w jego domu była odpowiednia. Komfort cieplny (termiczny) to stan, kiedy nie zwracamy uwagi na temperaturę otoczenia, ponieważ nie odczuwamy nadmiernego ciepła ani zimna. Poczucie komfortu termicznego wynika w dużej mierze z osobistych preferencji oraz odmiennej tolerancji na niską i wysoką temperaturę. Każdy z nas może czuć się komfortowo w zupełnie innych okolicznościach. Istnieją jednak dobrze opracowane sposoby dbania o komfort termiczny, zwłaszcza wewnątrz budynków.
Temat komfortu cieplnego był i jest obiektem badań wielu naukowców. Jednym z nich był Ole Fanger, duński inżynier, którego obserwacje przyczyniły się do opracowania międzynarodowych norm, w tym aktualnie obowiązującej w naszym kraju Polskiej Normy PN-EN ISO 7730:2006 – Ergonomia środowiska termicznego.
Podstawowym wskaźnikiem, który pozwala określać oraz badać komfort termiczny w zamkniętych pomieszczeniach jest PMV (z ang. Predicted Mean Vote). Parametr ten stanowi przewidywaną ocenę grupy osób, która miałaby wyznaczyć swoje odczucia cieplne w 7-stopniowej skali, gdzie +3 oznacza gorąco, +2 ciepło, +1 lekko ciepło, 0 obojętnie, -1 lekko chłodno, -2 chłodno, -3 zimno. PMV szacuje się na podstawie wielu czynników, m.in. metabolizmu, aktywności fizycznej, temperatury powietrza, odzieży i nawet ciśnienia pary wodnej w danym pomieszczeniu. Dla jak największego komfortu zaleca się, aby PMV wynosiło więcej niż -0,5, a jednocześnie mniej niż +0,5. Zgodnie z wyliczeniami ekspertów w takich warunkach na temperaturę będzie narzekało tylko 10% osób (to z kolei wskaźnik PPD, Predicted Percentage Dissatisfied, czyli przewidywany procent niezadowolonych). Przyjmuje się, że komfortu termicznego doświadczamy latem przy temperaturze od +24 do +28°C, z kolei zimą od +20 do +23°C.

Od czego zależy komfort cieplny w budynkach i jak go osiągnąć?

Komfort termiczny wpływa na nasze samopoczucie. To stopień zadowolenia z odczuwanej temperatury, który odnosi się do szeregu czynników, jakie zapewniają komfort cieplno-wilgotnościowy w domu. Każdy z tych parametrów, jak temperatura powietrza, prędkość powietrza, temperatura przegród, wilgotność powietrza wewnątrz pomieszczeń są ze sobą ściśle powiązane. Na większość z tych czynników możemy mieć wpływ, wybierając jako izolację termiczną budynku wełnę mineralną Knauf Insulation. To najbardziej uniwersalny materiał termoizolacyjny, powstały w pełni z surowców naturalnych. Niski współczynnik przewodzenia ciepła spełnia najsurowsze wymagania termiczne. Dlatego wełna mineralna jest tak chętnie stosowana do izolacji dachów budynków energooszczędnych i pasywnych, gdzie najwyższe parametry każdej z przegród, a w szczególności dachu, mają ogromne znaczenie. Prawidłowo ocieplony budynek zapewnia stałą optymalną temperaturę w pomieszczeniach, niezależnie od warunków panujących na zewnątrz (temperatura, silne wiatry, opady, wilgotność powietrza). To również gwarancja uzyskania na poddaszu optymalnych warunków cieplno-wilgotnościowych.
Warto zwrócić uwagę na kilka dodatkowych aspektów pozytywnie wpływających na uzyskanie komfortu cieplnego:
• geometrię konstrukcji i rozmieszczenie pomieszczeń,
• rozwiązania konstrukcyjne minimalizujące ryzyko powstania mostków cieplnych,
• typ wentylacji i ogólna szczelność budynku,
• sprawność instalacji grzewczej, ciepłej wody użytkowej i innych instalacji budynkowych,
• otoczenie budynku (zieleń, sąsiedztwo innych budynków itp.).
• energooszczędna stolarka okienno-drzwiowa.